పహాడ్ కీ కహానీ

భాగమతి - కులీ కుతుబ్‌షాల‌ ప్రేమ గీతం

రాతి శిలలు పలుకు రాగాల ఝురి

నగారాలు వినిపించే ఫర్మానాలు కొన్ని

నిర్మాణాల వెనక దాగిన కథాకమామీషులెన్నో

యే హైదరాబాద్ కీ కహానీ

ఇందు మూలంగా... 

నగర జనులకు తెలియజేయునది ఏమనగా....

అదిగో... నౌబత్‌ప‌హాడ్ నగరా మోగింది. అప్పుడే ఆల్ ఇండియా రేడియో రాగమొత్తుకుంది. ఫతే మైదాన్లో పావురాల గుంపు రివ్వున గాలిలోకెగిరింది. టౌన్‌హాల్ ముందు బాపూ బొమ్మ మౌనంగా వింటూనే ఉంది. ట్యాంక్‌బండ్‌ విగ్రహాలు ఠీవీగా నిల్చున్నాయి. సాగర మధ్యన బుద్ధుడు ధ్యానం వీడాడు. బిర్లా టెంపుల్లో బాలాజీ చిరునవ్వులొలికాడు. ఇంతకూ... ఏం వినాలని? ఔరంగజేబు ఫర్మానాలు వినేందుకు కాదు.. పహాడ్‌పై పుట్టిన పురాస్మృతుల్ని వినేందుకు. నాలుగు వందల ఏళ్ల నగర గాథ వినేందుకు. అవును... ఆదివారం ఉదయం వినిపించిన ఏ స్టోరీ ట్రైల్ ఆఫ్ నౌబత్ పహాడ్ నడక అది.

వందలాది పాదాల వడి వడి నడక. దారి వెంట రాలుతులున్న రాగాలు కొన్ని. పాటకు పాటకూ మధ్య పాత జ్ఞాపకాలు కొన్ని. నవాబులు... షరాబులు.. గరీబులు. తవ్విన కొద్దీ తారసపడే పాత్రలు ఎన్నో. కుతుబ్‌షాహీలు... తానీషాలు.. అసఫ్‌జాహీలు.. ఎందరెందరో ఏలిన ప్రభువులు.. ఎందరెందరో పాలిత ప్రజలు. కళ్లముందు కదలాడే చరిత్ర అది. అవును.. దీపా కిరణ్, గోపాలకృష్ణ వినిపించే కథలు.. మనల్ని చరిత్రలోకి నడిపించుకెళ్తాయి. అక్కడ... భాగమతి కాలి అందెల సవ్వడి వినిపిస్తుంది. కులీ కుతుబ్ షా కవన ఝురి ప్రవహిస్తుంది. ఔరంగజేబు అశ్వక దళమూ... ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ కళాతృష్ణ కనిపిస్తుంది. మధ్య మధ్యలో కృష్ణ దేవరాయుడు, తెనాలి రామకృష్ణులూ తారపడతారు. పరమానందయ్య శిష్యులూ పలకరిస్తారు. ఆదివారం హైదరాబాద్ ట్రాయిల్స్, స్టోరీ ఆర్ట్స్ ఇండియా నిర్వహించిన వాక్లో అలాంటి కథలెన్నో వినిపించాయి.

ఏటవాలు నడక

రవీంద్రభారతి మీదుగా అసెంబ్లీని దాటుకొని వెళ్తుంటే... గన్‌పార్క్‌ నిన్నటి జ్ఞాపకాలని పంచుతుంది. అలా ఎడమ వైపు మలుపు తిరిగితే... దారికి ఇరువైపులా పరుచుకున్న పచ్చదనం. నడక ఏటవాలుగా సాగుతుంటుంది. కాస్త ఎత్తుకు వెళ్తామా... ఎదురుగా శిథిల భవనమొకటి తారసపడుతుంది. ఒకనాడు దగదగలతో వెలుగొందిన హిల్‌ఫోర్ట్‌ ప్యాలెస్ అది. పాపం పర్యాటక శాఖ మాత్రం ఏం చేస్తుంది! చుట్టూ ఓ కంచెను కట్టి వదిలేయడం తప్ప. వానకారు కోయిలలా చిన్నబోయిన ప్యాలెస్ పాత గోడలు. నిన్నటి వైభవోపేత స్మృతుల్ని నెమరేస్తుంటాయి. సరిగ్గా వందేళ్ల క్రితం.. నిజాం ఏలికలో ప్రధాన న్యాయమూర్తి సర్ నిజామత్ జంగ్ నిర్మించిన ప్యాలెస్ అది. చానాళ్ల పాటు నగర అభివృద్ధి బోర్డు కార్యాలయంగా సేవలందించిన భవనమూ అదే. కానీ ఇప్పుడు అదంతా జ్ఞాపకమే.

నగరా మోగిన వేళ

అదిగో... హిల్‌ఫోర్ట్‌ ప్యాలెస్ దాటుకొని వెళ్లి... అలా ఎడమవైపు తిరిగితే.... అక్కడే నౌబత్ పహాడ్. పరిసర ప్రాంతాల కంటే.. ఇంచు మించు 300 అడుగుల ఎత్తున. ఆ గుట్ట మీద బిర్లా ప్లానిటోరియం. కాస్త అటు పక్కనే బిర్లా మందిరూ. ఈ పహాడ్ ముచ్చట్లేంటో తెలుసా... అప్పుడెప్పుడో ఔరంగజేబు రోజూ ఈ గుట్ట మీదికి వచ్చే వాడంట. గుట్టపైన పెద్ద నౌబత్ (డ్రమ్, డోలు, నగారా) ఉండేదట. దాన్ని మోగించి ప్రజలకు ఇక్కడి నుంచి ఫర్మానాలు జారీ చేసేవారట. అలా ఈ ప్రాంతానికి నౌబత్ పహాడ్ అని పేరొచ్చింది. అంతే కాదు... ఆమీర్ అలీ అనే బంధిపోటు నౌబత్ పహాడ్ నుంచి హుస్సేన్ సాగర్‌ని చూసి... మహాసముద్రాన్ని చూసినంత ఆనందించేవాడట. అప్పటి బ్రిటీష్ రెసిడెంట్ టేలర్ రాసిన కన్ఫెషన్ ఆఫ్ ఏ థగ్ పుస్తకంలో నౌబత్ పహాడ్, హుస్సేన్‌సాగర్ గాథల్ని వివరించాడు. అవును మరి... రెండు నగరాల మధ్య గల మానవ నిర్మిత కాసారమది. నిజంగా అద్భుతమే.

ప్రణయ గాథలు

అంత ఎత్తున నక్షత్రశాల ఒకటి. అందులోకి అడుగు పెడితే ఎన్నెన్ని అద్భుతాలో. అవును... ఆకాశంలో నక్షత్రాలు మనతో ముచ్చటిస్తాయి. అలాంటి చోట.. దీపా కిరణ్ కథలో తెనాలి రామకృష్ణుడు తళుక్కున మెరుస్తాడు. ఇంతలో మోహిత్ గార్గ్ కులీ కుతుబ్‌షా  ప్రేమగీతం ఆలపిస్తాడు. మూసీ నది ఒడ్డున వికసించిన ప్రణయ గాథ. భాగమతి కాలి అందెల సవ్వడి... కులీకుతుబ్ షా కవన ఝురిని ఏకం చేసిన ప్రేమ గాథ. విని తీరాల్సిందే. ఆ ప్రేమ గాథ సాక్షిగా నిర్మితమైన ఈ నగరంలో... ఎన్నెన్ని అందాలు. ఎన్నెన్ని జాపకాలు. ఎన్నెన్ని మెరుపులు. ఎన్నెన్ని ఉరుములు. పూలతోటల.. ప్రేమ కథల... ఎత్తైన గుట్టల... రాజ్యం కదా ఇది. అప్పుడెప్పుడో అమాయకుడు చిత్రంలో పట్నంలో శాలిబండ... పేరైనా గోలుకొండ పాట వినుంటాం కదా. అది నిజమే.. ఒక్క నౌబత్ పహాడ్... గోల్కొండే కాదు.. ఇక్కడి అణువణువు ఓ కథ వినిపిస్తుంది. అది జగద్గిరి గుట్ట, చాంద్రాయణ గుట్ట, పార్శి గుట్ట, అడ్డగుట్ట, మౌలాలీ గుట్ట ఏదైనా కావచ్చు... అది నౌబత్ పహాడ్, కాలా పహాడ్, హకీషా కీ పహాడ్, గోల్కొండ, నయా ఖిల్లా, పహాడీ షరీఫ్ లూ కావచ్చు.. లేదా... బంజారాహిల్స్, జూబ్లీహిల్స్, నాగార్జునా హిల్స్ (పంజాగుట్ట), హిల్ ఫోర్టు, రెడ్ హిల్సూ కావచ్చు... అడుగడుగునా... ఓ తోట కనబడినట్లే... ఓ గుట్ట కనిపిస్తుంది. అటు వైపు అడుగులేస్తే... అది వినిపించే కథలో.. నవాబులో, పైగాలో, ప్రధానులో ఉండనే ఉంటారు.

(న‌మ‌స్తే తెలంగాణ కోసం రాసిన అక్ష‌రాలు)